ارک وب)به انگلیسی: Dark Web) یا وب تاریک به شبکه‌ای گفته می‌شود که در دسترس عموم نبوده و بیشتر برای مقاصد غیرقانونی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ردیابی فعالیت‌های آن و شناسایی افراد در آن دشوار یا غیرممکن است. در این شبکه اطلاعات جامعی نهفته شده (مثل اطلاعات دستگاه پلیس یا اطلاعات دزدیده شده از کاربران) که افراد ناشناس آن‌ها را مدیریت می‌کنند. فروشندگان مواد مخدر، هکرها، تروریست‌ها ،قاتل‌ها، پورن کودکان و افراد سودجو غالباً این دسته از افراد را تشکیل می‌دهند. دارک وب بخش کوچکی از دیپ وب یا وب پنهان است

Diep Web

فضای دارک وب شامل سایت‌هایی است که برای عموم قابل مشاهده نبوده و توسط آی‌پی‌های مخفی سرور اجرا می‌شوند. در این شبکه تمامی اطلاعات به صورت آنلاین و با پسوردهایی محافظت شده‌اند و برای دسترسی به آنها باید از چندین سد پرداختی مختلف گذشته یا از نرم‌افزارهای ویژه‌ای استفاده کرد. هر کاربری می‌تواند از این وب‌سایت‌ها به واسطه سرویس‌هایی همچون هیدن ویکی یا شبه جستجوگرها (مثل torch) دیدن کند. بسیاری از این وب‌سایت‌ها از موتورهای جستجو بهره نمی‌گیرند، از این‌رو جستجو در جستجوگرها برای پیدا کردن آن‌ها با شکست مواجه می‌شود. این وب‌سایت‌ها که برای مخفی‌سازی هویتشان از ابزار رمزگذاری تور بهره می‌گیرند پسوند .onion را دارند.

دارک وب در لایهٔ زیرین دیپ وب قرار دارد و می‌توان آن را زیر مجموعهٔ دیپ وب دانست. اگر فضای اینترنت را مانند یک کوه یخ در نظر گرفت،تنها قسمت کوچکی از آن به صورت عمومی در دسترس و قابل مشاهده است و بخش اعظم آن مخفی بوده و به صورت عادی در دسترس همه قرار ندارد که آن را دیپ وب می‌نامند. دیپ وب به تمام وب‌سایت‌هایی اشاره می‌کند که نمی‌توان آن‌ها را از طریق موتورهای جستجوگر گوگل هکینگ پیدا کرد. به عنوان مثال، شبکه‌های داخلی سازمان‌ها، اداره‌ها، دانشگاه‌ها و دولت‌ها و همچنین پایگاه‌داده‌های تجاری نظیر LexisNexis و WestLaw را می‌توان به عنوان بخشی از دیپ وب در نظر گرفت. دیپ وب شامل تمام اطلاعات غیرقابل رهگیری همچون وب سایتها، ایمیل‌ها، دیتابیس‌ها و… می‌شود. در واقع، دارک وب بخش کوچکی از دیپ وب است که عمداً مخفی نگه داشته شده‌است و خدماتی در آن ارائه می‌شود که تنها عده معدودی به دنبال آن می‌گردند، مانند سایت‌های مواد مخدر و خرید و فروش اسلحه.

وب‌سایت‌های موجود در دارک‌وب به شکل مستقیم قابل دسترسی نیستند و برای مشاهدهٔ آن‌ها باید از شبکهٔ تور استفاده شوداین شبکه، نشانی آی‌پی کاربر را در چندین لایه مخفی می‌کند و به همین دلیل امنیت نسبتاً بالایی برای وبگردی در اختیار کاربران قرار می‌دهد. اما با تمام این ها در دارک وب امکان هک شدن و یا ورود ویروس به سیستم کاربران معمولی توسط عوامل مختلف بالا بوده و ورود به دارک وب بدلیل خطرهای زیادی که کاربر را تهدید میکنند به هیچ وجه توصیه نمی شود.

با شکل‌گیری رمزارزها و گسترش پرداخت از طریق رمزارز نامتمرکز بیت کوین راهی برای انجام تراکنش‌های ناشناس در دارک وب بوجود آمد. بیت کوین یکی از اصلی‌ترین ارزهای رمزپایه است که به دلیل انعطاف‌پذیری ارز، در بازارهای وب تاریک مورد استفاده قرار می‌گیرد. از رمزارزهای دیگر همچون ریپل، اتریوم، مونرو نیز برای انجام تراکنش‌هایی همچون خرید اسلحه، استخدام هکر، پورنوگرافی کودکان و… استفاده می‌شود. در سال ۲۰۱۱ بازاری به نام سیلک‌رود (Silk Road) که توسط راس اولبریکت، معروف به Dread Pirate Roberts، در دارک وب راه اندازی شد. اولبریکت با به‌کارگیری سامانه رمزنگاری شده و رمزارز قصد این را داشت که فروشگاه اینترنتی خود را به بستری امن و ناشناس تبدیل کند البته طولی نکشید که FBI موفق شد پس از دو سال صاحب این سایت را دستگیر کند.

Bitcoin.svg
Golden coin with word bitcoin illustration

عرضه نرم‌افزار Freenet در سال ۲۰۰۰ را می‌توان نقطه آغاز پیدایش دارک وب در نظر گرفت. این نرم‌افزار پروژه دانشجویی در دانشگاه ادینبرو (University of Edinburgh) در اسکاتلند بود. نرم‌افزار Freenet با هدف ایجاد روشی برای برقراری ارتباط و همچنین تبادل فایل و برقراری تعامل آنلاین به‌صورت ناشناس ایجاد شده بود.

البته برخی منابع پیدایش شبکه آرپانت (ARPANET)، مخفف سازمان پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته (Advanced Research Projects Agency Network) در سال ۱۹۶۰ را نقطه آغاز پیدایش دارک وب می‌دانند.

این شبکه درواقع با هدف تبادل اطلاعات در مسافت‌های دور بدون نیاز به استفاده از تلفن ایجاد شد و در حقیقت می‌توان آن را نسخه اولیه از اینترنت امروزی بدون هسته اصلی نامید که به‌منظور جلوگیری از شناسایی شبکه اطلاعاتی وزارت دفاع آمریکا توسط دشمنان و انهدام راحت آن با تخریب هسته شبکه ایجاد شد.

آرپانت در سال ۱۹۸۳ به دو قسمت تقسیم شد. یک قسمت از آن مختص جستجوی مطالب توسط دانشجویان و افراد فعال در دانشگاه و سایر افراد شد و قسمت دیکر که میلنت (MILNET) نام گرفت، به برقراری ارتباطات نظامی غیر طبقه‌بندی‌شده اختصاص یافت. در ضمن در این سال نام این شبکه رسماً از آرپانت به اینترنت تغییر داده شد.

در سال ۲۰۰۲ عده‌ای از پژوهشگران تحت حمایت آزمایشگاه پژوهشی نیروی دریایی آمریکا (Naval Research Labratory) با ساخت و عرضه شبکه Tor باعث شدند دارک وب به میزان قابل‌توجهی رشد پیدا کند.

در آن زمان هنوز مدت زیادی از پیدایش اینترنت نگذشته بود و به‌سادگی می‌شد فعالیت آنلاین کاربران را ردیابی و کنترل کرد؛ اما درصورتی‌که کاربران به‌صورت ناشناس وارد فضای اینترنت می‌شدند، این کار امکان‌پذیر نبود. شبکه Tor به‌منظور ایجاد کانال‌های ارتباطی امن برای مخالفان سیاسی و عامل‌های اطلاعاتی آمریکایی در سراسر جهان ایجاد شد

پس از آن کد زیربنایی شبکه Tor تحت یک لایسنس (گواهینامه) رایگان منتشر شد و پروژه‌ای غیرانتفاعی تحت عنوان پروژه Tor (Tor Project) در سال ۲۰۰۸ تشکیل شد. شکل‌گیری شبکه Tor پیدایش مرورگر Tor را نیز به دنبال داشت که دسترسی به دارک وب را برای هر فردی راحت کرد